نشاسته در رژیم غذایی ما به طور گسترده دیده شده و در بسیاری از مواد غذایی ما بکار گرفته میشود. غذاهای بسیاری از جمله غلات، برنج، انواع نان، سیب زمینی، کیک ها، پاستا و… دارای نشاسته هستند و ما به طور روزانه از این غذا ها استفاده میکنیم.
خواص نشاسته برای بدن:
نشاسته اصلیترین منبع انرژی برای بدن است. پس از هضم، نشاسته به گلوکز تبدیل میشود که سوخت اصلی برای مغز، عضلات و سایر اعضای بدن است و به عنوان یک منبع اصلی غذایی برای انسان شناخته میشود. این محصول همچنین حاوی فیبر بوده که به حفظ سلامت سیستم گوارش و کنترل مواد مغذی خون کمک میکند. مصرف نشاسته میتواند به کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماریهای قلبی و عروقی کمک کند، زیرا میتواند سطح کلسترول خوب را افزایش دهد و سلامت قلب را ارتقا دهد.
نشاسته برای چه کسانی مضر است؟
با همه ی این خاصیت ها، مصرف نشاسته ممکن است برای بعضی از افراد مضر باشد. در ادامه به اینکه چه کسانی باید از مصرف نشاسته اجتناب کنند میپردازیم.
افراد مبتلا به دیابت:
دیابت نوعی بیماری است که با سطح قند خون بالا به دلیل تولید ناکافی انسولین (دیابت نوع 1) یا ناتوانی بدن در استفاده مؤثر از انسولین (دیابت نوع 2) مشخص می شود. غذاهای نشاسته ای می توانند باعث افزایش سطح قند خون شوند، بنابراین افراد مبتلا به دیابت اغلب باید مصرف کربوهیدرات خود از جمله نشاسته را به دقت مدیریت کنند تا سطح قند خون خود را ثابت نگه دارند.
افراد دارای رژیمهای کم کربوهیدرات یا کتو:
رژیمهای کم کربوهیدرات، مصرف کربوهیدراتها از جمله نشاسته را محدود میکنند تا حالت متابولیکی به نام کتوز ایجاد کنند، که در آن بدن به جای کربوهیدرات، چربی را برای سوخت میسوزاند. رژیم کتوژنیک (رژیم کتو) یک رژیم غذایی بسیار کم کربوهیدرات و پرچرب است که نشان داده شده است که مزایایی برای کاهش وزن، کنترل قند خون و برخی شرایط پزشکی مانند صرع دارد. افرادی که از این رژیمها پیروی میکنند، غذاهای نشاستهدار مانند نان، ماکارونی، برنج و سیبزمینی را محدود میکنند و در عوض سبزیجات، گوشت، ماهی، تخممرغ، آجیل و چربیهای سالم را انتخاب میکنند.
افراد مبتلا به اختلالات گوارشی:
اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا بیماری التهابی روده (IBD)، از جمله بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، می تواند توسط انواع خاصی از کربوهیدرات ها، از جمله نشاسته، تشدید شود. این افراد ممکن است پس از مصرف غذاهای نشاسته ای علائمی مانند نفخ، گاز، اسهال یا درد شکم را تجربه کنند. مدیریت مصرف نشاسته، همراه با سایر اصلاحات غذایی مانند رژیم کم FODMAP (که کربوهیدرات های قابل تخمیر خاصی را محدود می کند)، میتواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
کاهش یا مدیریت وزن:
برخی افراد مصرف نشاسته را به عنوان بخشی از یک استراتژی کاهش وزن یا مدیریت وزن خود محدود می کنند. بنابراین کاهش مصرف غذاهای نشاسته ای که دارای کالری متراکم هستند، و در صورتی که با یک رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم ترکیب شود، می تواند به کنترل کالری دریافتی و کاهش وزن کمک کند. رژیمهای کم کربوهیدرات، که نشاسته را همراه با سایر کربوهیدراتها محدود میکنند، به دلیل پتانسیل آنها برای افزایش سیری و کاهش مصرف کلی کالری، برای کاهش وزن محبوب بودهاند.
افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک:
گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت می شود و بسیاری از غذاهای نشاسته ای حاوی گلوتن هستند. افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک باید از نشاسته های حاوی گلوتن برای جلوگیری از واکنش های نامطلوب اجتناب کنند. بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که با مصرف گلوتن ایجاد می شود و منجر به آسیب در روده کوچک و علائم مختلفی از جمله ناراحتی گوارشی، سوء جذب مواد مغذی و موارد دیگر می شود.
افراد مقاوم به انسولین:
مقاومت به انسولین زمانی رخ میدهد که سلولهای بدن به درستی به انسولین پاسخ نمیدهند و منجر به افزایش سطح قند خون میشوند. این نشانه بیماری هایی مانند سندرم متابولیک، پیش دیابت و دیابت نوع 2 است. مدیریت مصرف کربوهیدرات، از جمله نشاسته، برای افراد دارای مقاومت به انسولین برای کنترل سطح قند خون و بهبود حساسیت به انسولین بسیار مهم است. کاهش مصرف نشاسته می تواند بخشی از یک استراتژی رژیم غذایی برای دستیابی به این اهداف، همراه با سایر اصلاحات سبک زندگی مانند ورزش منظم و مدیریت وزن باشد.
سخن آخر
اگرچه نشاسته میتواند برای سلامتی مفید باشد، اما مصرف زیاد آن میتواند منجر به افزایش وزن، افزایش قند خون، و سایر مشکلات سلامتی شود. از این رو، مصرف نشاسته باید به میزان مناسب و در چارچوب یک رژیم غذایی تنظیم شود. همچنین، انتخاب نشاستههای پیچیده و با مقدار مناسب فیبر میتواند مفیدتر باشد تا از فواید سلامتی بیشتری برخوردار شود.